Manuel Capdevila i Font
musicògraf
SIgnaturaMC 500
  • Obra: 06. Fausts Tod
  • Compositor: Robert Schumann
  • Poeta: Johann Wolfgang von Goethe
  • Cicle: Szenen aus Goethes Faust
  • Poema original
     
    06. Fausts Tod
     
    GROSSER VORHOF DES PALASTS
    Fackeln
     
    Mephistopheles als Aufseher voran :
                  Herbei, herbei! Herein, herein!
           Ihr schlotternden Lemuren,
           Aus Bändern, Sehnen und Gebein
           Geflickte Halbnaturen.
     
    Lemuren im Chor.
           Wir treten dir sogleich zur Hand,
    Und wie wir halb vernommen,
    Es gilt wohl gar ein weites Land,
    Das sollen wir bekommen.
           Gespitzte Pfähle, die sind da,
    Die Kette lang zum messen;
    Warum an uns der Ruf geschah,
    Das haben wir vergessen.
     
    Mehistopheles:
    Hier gilt kein künstlerisch Bemühn;
    Verfahret nur nach eignen Maßen!
    Der Längste lege längelang sich hi,
    Ihr andern lüftet ringsumher den Rasen;
    Wie man’s für unsre Väter tat,
    Vertieft ein längliches Quadrat!
    Aus dem Palast ins enge Haus,
    So dumm läuft es am Ende doch hinaus.
     
    Lemuren, mit neckischen Gebärden grabend.
           Wie jung ich war und lebt’ und liebt’,
    Wie deucht, das war wohl süße;
    Wo’s fröhlich klang und lustig ging,
    Da rührten sich meine Füße.
           Nun hat das tückische Alter mich
    Mit seiner Krücke getroffen;
    Ich stolpert’ über Grabes Tür,
    Warum stand sie just offen!
     
    Faust, aus dem Palaste tretend,
    tastet an den Türpfosten.
    Wie das Geklirr der Spaten mich ergetzt!
    Es ist die Menge, die mir frönet,
    Die Erde mit sich selbst versöhnet,
    Den Wellen ihre Grenze setzt,
    Das Meer mit strengem Band umzieht.
     
    Mephistopheles beiseite :
    Du bist doch nur für uns bemüht
    Mit deinen Dämmen, deinen Buhnen;
    Denn du bereitest schon Neptunen,
    Dem Wasserteufel, großen Schmaus.
    In jeder Art seid ihr verloren; –
    Die Elemente sind mit uns verschworen,
    Und auf Vernichtung läuft’s hinaus.
     
    Faust:
    Aufseher!
     
    Mephistopheles:
    Hier!
     
    Faust:
    Wie es auch möglich sei,
    Arbeiter schaffe Meng’ auf Menge,
    Ermuntere durch Genuß und Strenge,
    Bezahle, locke, presse bei!
    Mit jedem Tage will ich Nachricht haben,
    Wie sich verlängt der unternommene Graben.
     
    Mephistopheles halblaut :
    Man spricht, wie man mir Nachricht gab,
    Von keinem Graben, doch vom Grab.
     
    Faust:
    Ein Sumpf zieht am Gebirge hin,
    Verpestet alles schon Errungene;
    Den faulen Pfuhl auch abzuziehn,
    Das Letzte wär’ das Höchsterrungene.
    Eröffn’ ich Räume vielen Millionen,
    Nicht sicher zwar, doch tätig-frei zu wohnen.
    Grün das Gefilde, fruchtbar; Mensch und Herde
    Sogleich behaglich auf der neusten Erde,
    Gleich angesiedelt an des Hügels Kraft,
    Den aufgewälzt kühn-emsige Völkerschaft.
    Im Innern hier ein paradiesisch Land,
    Da rase draußen Flut bis auf zum Rand,
    Und wie sie nascht, gewaltsam einzuschießen,
    Gemeindrang eilt, die Lücke zu verschließen.
    Ja! diesem Sinne bin ich ganz ergeben,
    Das ist der Weisheit letzter Schluß:
    Nur der verdient sich Freiheit wie das Leben,
    Der täglich sie erobern muß.
    Und so verbringt, umrungen von Gefahr,
    Hier Kindheit, Mann und Greis sein tüchtig Jahr.
    Solch ein Gewimmel möcht’ ich sehn,
    Auf freiem Grund mit freiem Volke stehn.
    Zum Augenblicke dürft’ ich sagen:
    Verweile doch, du bist so schön!
    Es kann die Spur von meinen Erdetagen
    Nicht in Äonen untergehn. –
    Im Vorgefühl von solchem hohen Glück
    Genieß’ ich jetzt den höchsten Augenblick.
     
    Faust sink zurück, die Lemuren fassen ihn auf
    und legen ihn auf dem Boden.
     
    Mephistopheles:
    Ihn sättigt keine Lust, ihm gnügt kein Glück,
    So buhlt er fort nach wechselnden Gestalten;
    Den letzten, schlechten, leeren Augenblick,
    Der Arme wünscht ihn festzuhalten.
    Der mir so kräftig widerstand,
    Die Zeit wird Herr, der Greis hier liegt im Sand.
    Die Uhr steht still –
     
    Chor:
    Steht still! Sie schweigt wie Mitternacht.
    Der Zeiger fällt.
     
    Mephistopheles:
    Er fällt, es ist vollbracht.
     
    Chor:
    Es ist vorbei.
     
    Mephistopheles:
    Vorbei! ein dummes Wort.
    Warum vorbei?
    Vorbei und reines Nicht, vollkommnes einerlei!
    Was soll uns denn das ew’ge Schaffen!
    Geschafenes zu nichts hinwegzuraffen!
    “Da ist’s vorbei!” Was ist daran zu lesen?
    Es ist so gut, als wär’ es nicht gewesen,
    Und treibt sich doch im Kreis, als wenn es wäre.
    Ich liebte mir dafür das Ewig-Leere.
  • Poema en català
     
    06. Mort de Faust
     
    GRAN PORXO DEL PALAU
    Torxes
     
    Mefistòfil com a guardià :
           Veniu, veniu! Entreu, entreu!
    Lèmurs vacil·lants,
    semi-éssers sorgits
    de fibres, tendons i ossos!
     
    Lèmurs en cor :
           Aquí estem, a la teva disposició,
    i pel que hem mig comprès,
    es tracta d’un extens país,
    que hem de rebre.
           Aquí tenim punxegudes estaques,
    i llargues cadenes per mesurar;
    però per a què ens has cridat,
    això ho hem oblidat.
     
    Mefistòfil:
    No es tracta ara de propòsits artístics!
    Procediu només segons la vostra mesura:
    que el més llarg s’ajegui primer,
    i que els altres treguin la gespa al seu voltant.
    Com féreu per als nostres pares,
    caveu un allargat rectangle!
    Sortir del palau cap a una estreta casa:
    d’aquesta manera absurda s’acaba tot.
     
    Lèmurs, cavant amb posats folgosos :
           Quan era jove, i vivia, i estimava,
    em sembla que tot això era molt dolç.
    Allà on se sentia l’alegria i la joia,
    cap allà em portaven els meus peus.
           Quan la pèrfida vellesa
    em tustà amb les seves crosses,
    i vaig entrebancar-me en la porta de la
                                                          tomba,
    per què havia d’estar oberta?
     
    Faust:
    sortint del palau, palpa els pilars de la porta.
    Com em delecta el soroll de les pales!
    És la multitud que em serveix
    per reconciliar la terra amb ella mateixa,
    per posar límits a les ones,
    i envoltar el mar amb resistents barreres.
     
    Mefistòfil apart :
    Només és per nosaltres que et preocupes
    amb els teus dics i estacades;
    car prepares ja un gran festí
    per a Neptú, el dimoni de les aigües.
    De qualsevol manera, esteu perduts...
    els elements estan d’acord amb nosaltres,
    i només pensen en l’extermini.
     
    Faust:
    Guardià!
     
    Mefistòfil:
    Present!
     
    Faust:
    Mentre et sigui possible,
    porta més i més treballadors,
    estimula’ls amb premis i severitat!
    Paga’ls, afalaga’ls i apressa’ls!
    Cada dia vull tenir noves
    de com s’allarga el fossat iniciat.
     
    Mefistòfil a mitja veu :
    Es parla, pel que m’han dit,
    no d’un fossat, sinó d’una fossa.
     
    Faust:
    Hi ha un pantà a les muntanyes
    que infesta tot el que hem conquerit;
    treure tot aquest pou de podridura
    serà la meva última obra, i la millor.
    Obriré uns espais per viure a milions d’homes,
    si no segurs, al menys aptes per al treball.
    Paisatges verds i fèrtils! Homes i ramats
    satisfets en la nova terra,
    establerts a redós dels turons,
    un poble valent i treballador!
    Aquí dintre, una terra paradisíaca,
    allà fora, els corrents estavellant-se contra els
                                                                        murs.
    i si els agrada enderrocar-los per la força,
    l’esforç comú s’apressarà a tancar els esvorancs.
    Sí! Estic totalment lliurat a aquest projecte,
    és l’última clau de la saviesa:
    Només mereix la llibertat i la vida
    el que les ha de conquerir cada dia,
    i qui hi dedica, indiferent als perills,
    els bons anys de la seva infància, maduresa i vellesa.
    Si pogués veure aquest formiguer,
    i restar en una terra lliure entre homes lliures!
    Llavors podria dir:
    Resto, ets tan bella!
    L’empremta dels meus dies en la terra
    no podrà submergir-se en els segles dels segles...
    Amb el pressentiment de tan gran felicitat,
    gaudeixo ara del meu moment culminant.
     
    Faust cau, els lèmurs l’agafen i l’estenen a terra.
     
    Mefistòfil:
    Cap plaer el satisfeia, cap felicitat li bastava,
    sempre aspirava a formes canviants;
    el pobre volia retenir amb fermesa
    l’últim instant, dolent i buit.
    D’aquell que se m’oposà amb tanta força,
    el temps n’és el senyor: el vell jeu en la sorra.
    El rellotge s’ha aturat...
     
    Cor:
    S’ha aturat! Calla com a mitja nit.
    L’agulla cau.
     
    Mefistòfil:
    Ha caigut, tot s’ha completat!
     
    Cor:
    Tot s’ha acabat!
     
    Mefistòfil:
    Acabat! una paraula ximple.
    Per què acabat?
    Acabat i el pur no-res, quina identitat perfecta!
    Què ens ha d’importar llavors la creació eterna?
    Creats per a desaparèixer en el no-res!
    “Això s’ha acabat!” Com ho hem d’entendre?
    És com si no hagués existit,
    i amb tot, s’aviva com si hi fos.
    Per això preferiria la buidor eterna!
  • (Escena per a veus solistes, cor i orquestra, WoO 3, Leipzig, Dresden i Düsseldorf, 1844-53)